Estonya e-Vatandaşlık Sistemi Nedir? Ne İşe Yarar?

Estonya sunduğu çeşitli modern e-çözümlerle iş kurmayı ve yürütmeyi hızlı ve verimli hâle getiren ülkelerden biridir. Bunun nedeni ülkede kullanılan dijital imza, elektronik vergi beyanı, e-ticaret sicili ve kamu kayıtlarına çevrim içi erişim gibi imkânların bürokratik işlem yükünü en aza indirmesidir. Estonya e-Vatandaşlık sistemi bu hizmetlerden dünya çapındaki tüm girişimcilerin faydalanmasını sağlayan yenilikçi bir programdır. Estonya’nın dijital altyapısının bir sonucu olarak ortaya çıkan bu sistem, güvenli ve verimli bir iş ortamı arayan girişimciler için uygun bir ekosistem oluşturur. Kolayca erişilen dijital imkânlar işletmelerin hızla büyümesine ve global pazarda rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olur.

e-Estonya Nedir?

Dijitalleşmeyi girişimcilikle bir araya getiren etkili uygulamalar geliştiren bir Kuzey Avrupa ülkesi olan Estonya, birçok işleme yönelik akıllı e-çözümler üretmiştir. Ülkede güvenli, şeffaf, zamandan ve paradan tasarruf etmeyi sağlayan bir ekosistemin oluşturulması amaçlanmıştır. Verimliliği ve sürdürülebilirliği merkeze alan bu yaklaşımın sonucunda e-Estonya kavramı ortaya çıkmıştır. e-Estonya tüm küresel vatandaşlar için ulaşılabilir olan dijital bir devlet olarak tanımlanır. 

e-Estonya, vatandaşların ve işletmelerin ihtiyaçlarının ve değişen beklentilerinin karşılanabilmesi için kullanıcı dostu deneyimler sunan kapsamlı bir projedir. Bireylerin ve şirketlerin neredeyse tüm işlemlerini çevrim içi platform üzerinden gerçekleştirmesine olanak tanır. Bu sistem sayesinde Estonya kamu hizmetlerinin %99’unun 7/24 çevrim içi sunulduğu ilk ülke olmuştur. 2000 yılından itibaren birçok alanda çeşitli dijital çözümler eklenerek genişletilen bu girişimin kapsadığı hizmetlerin bazıları şunlardır: 

• e-Vergi: Vergi beyannamelerinin çevrim içi gönderilmesi için kullanılır.
• ID Kart: Tüm e-hizmetlere güvenli dijital erişim imkânı sağlar.
• e-Okul: Ebeveynlerin, öğretmenlerin ve öğrencilerin eğitim sistemiyle ilgili bilgileri takip etmesini kolaylaştırır. 
• ID Bilet: Otobüslerde ve tramvaylarda kullanılan kartın kimlik numarasına bağlanmasını sağlar.
• e-Arsa: Mülk sahipliğiyle ve haklarıyla ilgili bilgilerin kaydının tutulduğu sistemdir.
• e-Oylama: İnternet üzerinden oy verilmesini sağlayan elektronik sistemdir. 
• e-Polis: Polislerin dijital cihazlar üzerinden anlık veri almasını sağlar. 
• e-Sağlık: Sağlık verilerine çevrim içi olarak erişilmesini mümkün kılan ortak kayıt sistemidir. 
• e-Reçete: Reçetelerin dijital ortamda düzenlenmesi için kullanılır. 
• e-Vatandaşlık: Küresel olarak çevrim içi iş yapma imkânı sunan dijital kimlik sistemidir. 
• e-Fatura: Fiş, garanti belgesi, ürün kılavuzu gibi belgelere dijital olarak erişilmesini sağlar.
• e-Evlilik: Evlilik başvurusu işlemlerinin çevrim içi yapıldığı sistemdir. 

Sağlıktan eğitime, güvenlikten finansa kadar birçok alanı kapsayan bu dijital hizmetler hayatı kolaylaştıran pratik çözümler sunar. Toplumun tamamının erişebilmesi amaçlanan platform sayesinde bireyler ve şirketler işlemlerini daha kolay tamamlayabilir. Dijital çözümler kamu kurumlarının daha verimli çalışmasını, bürokrasinin azalmasını ve vatandaşların zaman kaybı yaşamadan işlemlerini tamamlamasını sağlar. Bununla beraber devletin de vatandaşlara daha verimli ve hızlı hizmet sunması kolaylaşır. Vatandaşların kişisel bilgilerini görme ve bunların hükûmet tarafından nasıl kullanıldığını kontrol etme hakkı da korunmuş olur. 

e-Vatandaşlık Nedir?

Küresel vatandaşlar için sınır tanımayan dijital bir toplum olarak tanımlanan Estonya’nın çevrim içi olarak erişilebilir hâle getirdiği hizmetlerden biri e-Vatandaşlık sistemidir. 2014 yılında ilk kez Estonya tarafından başlatılan bu sistem e-Residency programı olarak da bilinir. e-Residency’nin temel vizyonu, küresel girişimcilere benzersiz bir dijital kimlik kazandırmak ve tamamen çevrim içi olarak dünyanın herhangi bir yerinden şirket kurma imkânı sunmaktır. Bu sayede Estonya’ya yatırım getirisi sağlayan küresel girişimciler için yenilikçi bir iş ortamının oluşturulması amaçlanır. 

Estonya Devleti tarafından finanse edilen e-Vatandaşlık programı, Estonya dışındaki kişilere dijital bir kimliğin ve statünün verilmesini sağlar. e-⁠Vatandaşlık sahipleri Estonya’nın kamusal e-hizmetlerine ve Avrupa Birliği iş ortamına erişim sağlamış olur. Bu program ülkenin sınırlarının dışındaki bireylere bu kapsamdaki bir hizmetin sunulması bakımından ilk olma özelliği taşır. e-Vatandaşlık dijital kimlik özelliği taşımasının ötesinde bir girişimcilik uygulaması hâline de gelmiştir. 

e-Vatandaşlık sayesinde Estonya’nın ekonomik büyümesinin hızlanması hedeflenmiştir. Bununla beraber yenilikçi teknolojik gelişmelerin dünyayla paylaşılması konusunda öncü olunması da hedeflenmiştir. Ayrıca programın küresel ölçekli olmasının ülkenin tarihinin ve kültürünün dünya çapında daha fazla tanınmasına yardımcı olacağı düşünülmüştür. Bu durum girişimciler için Estonya’nın küresel alandaki dijital ve ekonomik konumundan yararlanarak güçlü iş birlikleri kurma gibi avantajları beraberinde getirir.

Estonya e-Vatandaşlık Ne İşe Yarar?

Bireylerin kendi ülkelerinin dışında şirket kurması ve büyütmesi yeni bir uygulama değildir. Şirketlerin çeşitli e-hizmetlerden yararlanılarak küresel ölçekte yönetilmesiyse e-Vatandaşlık programına özgüdür. Bu program geleneksel iş yapma yöntemlerinin sınırlamalarını ortadan kaldırarak girişimcilere dünya çapında başarılı bir iş kurma imkânı sunar. Program sayesinde iş süreçlerinin sonuçlanmasını geciktiren ve zaman kaybına yol açan kâğıt işlemleri ve seyahat gereklilikleri ortadan kalkar. Şirket kurma, dijital imza kullanma, vergi beyanı gibi işlemler tamamen dijital ortamda yapılabilir. Böylece işlerin daha hızlı ve verimli şekilde sürdürülmesi ve sonuçlandırılması sağlanır. 

e-⁠Vatandaşlık sahibi olduktan sonra yapılabilecekler şöyle özetlenebilir:

• Dünya’nın herhangi bir yerinden %100 çevrim içi olarak şirket kurmak mümkün hâle gelir. Avrupa Birliği (AB), Euro Bölgesi, NATO ve OECD üyesi olan Estonya’da 2-4 saat içinde şirket kurulabilir. Bu süreç geleneksel yöntemlerle yapılan işlemlerden daha hızlı ve verimli şekilde tamamlanabilir.
• Şeffaf ve dijital iş ortamı sayesinde küresel hedefleri olan girişimciler için şirket yönetimi kolaylaşır. Kurulan şirketin günlük operasyonları, mali işleri ve yasal gereklilikleri tamamen çevrim içi olarak yönetilebilir. Dijital ortamda yapılan işlemler hata riskini de en aza indirerek her aşamanın düzenli şekilde ilerlemesini mümkün kılar.
• Dijital kimlik sayesinde devletin sunduğu dijital, entegre ve birbiriyle uyumlu e-hizmetlere 7/24 uzaktan erişim imkânı elde edilir. Girişimciler ve işletme sahipleri iş süreçlerini her an uzaktan takip ederek sorunlara hızlı çözüm üretme ve gerekli düzenlemeleri yapma fırsatı bulur.
• İşletme banka hesabı başvurusu yapılabilir ve finansal süreçler e-bankacılık işlemlerinden yararlanılarak güvenli şekilde tamamlanabilir. 
• Uluslararası ödeme hizmeti sağlayıcılarına erişim sağlanarak hızlı ve kolay ödeme çözümlerinden yararlanılabilir. Bu sayede şirketlerin finansal akışlarını yönetmeleri kolaylaşır.
• AB’nin eIDAS Yönetmeliği uyarınca en yüksek güvenlik düzeyine ve yasal kesinliğe sahip Nitelikli Elektronik İmzalar (QES) kullanılabilir. Güvenlik seviyesini artıran bu uygulama anlaşmaların çevrim içi ortamda yasal geçerlilik kazanmasını sağlar.
• Veri güvenliği ve gizlilik konusunda yüksek standartlara sahip sistem sayesinde kullanıcılar kişisel ve ticari verilerini güvenle saklayabilir. 
• Estonya vergileri dijital platform aracılığıyla çevrim içi olarak beyan edilebilir. Tüm vergi işlemleri fiziksel başvuruya gerek kalmadan dijital ortamda hızlıca tamamlanabilir.
• Uluslararası ticaret ve ihracat yapan girişimciler dijital araçlar ve online platformlar sayesinde sınırları aşarak ürünlerini dünya çapında tanıtma fırsatı elde eder. Avrupa Birliği üyeliği sayesinde serbest ticaret avantajlarından faydalanmak ve uluslararası iş ortaklıkları kurmak kolaylaşır.

Bu etkili dijital kimlik programı, e-⁠vatandaşlara karmaşık yasal düzenlemeler konusunda yardımcı olacak destek hizmetleri de sunar. Girişimciler tüm iş süreçlerini kolaylaştırmak için e-Residency Bilgi Tabanı gibi bilgi kaynaklarından faydalanabilir. Bu rehber girişimcilere şirket kurma, yürütme ve vergi yükümlülüklerine uyum sağlama gibi işlemlerde yol gösterebilir. 

Estonya e-Vatandaşlık Sisteminin Avantajları

Dünya’nın herhangi bir yerinden başvurmanın mümkün olduğu Estonya e-Vatandaşlık Sistemi, farklı iş potansiyellerinin fiziksel sınırlara bağlı kalmaması gerektiği fikrinden hareketle oluşturulmuştur. Bu anlamda girişimcilik fikirlerinin yaşanılan ya da çalışılan yerle sınırlı kalmak zorunda olmadığını gösteren etkili bir uygulamadır. Kapsayıcılık, meşruiyet ve şeffaflık ilkeleri temel alınarak kurgulanmış Estonya e-Residency programı girişimcilere birçok açıdan değer katmayı amaçlar. Girişimcilere fayda sağlamak için belirlenen dört temel amaçsa şunlardır:

• Kolay İşlemler: Gelişmiş dijital altyapı sayesinde işlerin her aşamada kolaylaşmasını sağlamak.
• Güvenli İş Ortamı: Güvenli bir dijital ortam aracılığıyla ticari işlemlerin güvenliğini artırmak.
• Yeni Fırsatlar: İş yapma kolaylıkları ve dijital hizmetlere erişim sayesinde işletmelerin gelişmesi için fırsat yaratmak.
• Topluluk Bağlantısı: Dünya çapındaki girişimcileri bir araya getirerek iş birliği yapma ve yeni iş fırsatları keşfetme gibi konularda destek sunmak. 
• İşlemlerin basitleşmesinin ve hızlanmasının işleri büyütmedeki olumlu etkisi sayesinde Estonya’da şirket kurmak girişimciler için cazip bir seçenek hâline gelir. Avrupa’da kişi başına en fazla startup kurulan ülke olan Estonya’da şirket kurmanın avantajları şu şekilde detaylandırılabilir: 
• Dijital Altyapı ve Modern Toplum Avantajları: Gelişmiş bir dijital toplumun bir parçası olarak modern altyapıdan faydalanarak faaliyet gösterme fırsatı sunar. Bu altyapı iş süreçlerinin hızlanmasını ve verimliliğin artmasını sağlar. 
• Uluslararası Ticaret Avantajları: Ülkenin AB, NATO, OECD ve Euro Bölgesi üyeliği sayesinde hem istikrarlı ortamdan hem uluslararası ticaretin sağladığı avantajlardan yararlanılabilir.
• Düşük Maliyetlerle Çevrim İçi Şirket Kuruluşu: Şirketin çevrim içi kurulması nedeniyle başlangıç ve işletme maliyetleri düşük olduğundan girişimciler hızlıca operasyonlarına başlayabilir ve daha az kaynakla işlerini büyütebilir.
• %0 Kurumsal Vergi Oranıyla Kâr Marjı Artışı: Şirketin büyümesi ve kârlılığı, yeniden yatırım yapılan kârlar üzerinden uygulanan %0 kurumsal vergi oranıyla desteklenir. Bu vergi avantajı şirketlerin finansal olarak daha güçlü ve sürdürülebilir olmasına yardımcı olur.
• Desteklerle Hızlı Büyüme Fırsatı: Estonya yeni iş kuran girişimcilere yardımcı olmak için girişim fonları gibi imkânlar sağlar. Belirli şartlar yerine getirildiğinde çeşitli desteklerden yararlanılarak girişimin hızla büyümesi sağlanabilir. 
• Azaltılmış Bürokrasi ve Net Vergi Çerçevesi: Bürokratik işlem yükü fazla olmadığından ve net bir vergi çerçevesi sunulduğundan işlerin kolay ve verimli yönetilmesi mümkün olur. Girişimciler vergi yükümlülükleri ve yasal düzenlemeler konusunda belirsizlik yaşamadan işletmelerini sürdürebilirler.
• Şeffaf ve Güvenli İş Ortamı: Şeffaf bir iş ortamı oluşturulduğundan minimum yolsuzluk riskiyle güvenli iş yapma fırsatı sunulur. Güvenli dijital altyapı sayesinde hem girişimcilerin hem müşterilerin verilerinin gizliliği korunmuş olur. 
• Euro Cinsinden Ticaretle Riskleri Azaltma: Ticaretin Euro cinsinden yapılması döviz dalgalanmalarının getirdiği risklerin en aza indirilmesine yardımcı olur. Bu sayede işletmeler maliyet tahminlerini daha doğru yapabilir ve döviz kurundan kaynaklanan finansal kayıpları en aza indirebilir. 
• Hızlı ve Uygun Maliyetli Uluslararası Ticaret: Dünya çapındaki partnerlerle yapılan anlaşmalarda geçerli olan dijital kimlik kartı, uluslararası ticaret işlemlerinde zaman ve maliyet avantajı sağlar.
• Dijital İmzalarla Hızlı ve Güvenli Yasal Süreçler: Güvenli dijital imzalar el yazısıyla atılmış imzayla ve yüz yüze kimlik doğrulamasıyla eş değer olduğundan yasal süreçlerin kısa zamanda tamamlamasını sağlar.

Estonya e-Vatandaşlık Nasıl Alınır?

e-Vatandaşlık başvurusu internet üzerinden yapılabilir ve tüm işlemler çevrim içi olarak tamamlanabilir. Fiziksel olarak Estonya’da yaşamaya gerek kalmadan ülkenin iş ortamından dijital olarak faydalanmayı sağlayan Estonya e-Vatandaşlık başvurusu için şu adımlar izlenir: 

• Belgelerin Hazırlanması: CV dosyası, iş motivasyonu mektubu, iş faaliyetiyle ilgili ayrıntılar, seyahat belgeleri, pasaport veya AB kimlik kartı fotokopisi, dijital fotoğraf gibi belgeler eksiksiz olarak tamamlanır. Bu aşamada dijital fotoğrafın çözünürlük, boyut ve çekim tarihi şartlarına uyması, diğer belgelerin de istenen formatta olması önemlidir.
• Başvurunun Gönderilmesi: Başvuru aşamasında belgeler sisteme yüklenir ve kredi kartı veya kredi kartı fonksiyonu bulunan bir kartla ödeme yapılır. Başvuru sahibine gönderilecek e-Residency kitinin teslimatı için dünya genelinde 50’den fazla olan teslimat noktalarından biri seçilir. Başvuru tamamlandıktan sonra değerlendirme aşamasında çeşitli sorular sorularak ek bilgi talep edilebilir. Başvurunun işlenmesi tamamlandığında e-posta yoluyla bildirim yapılır. 
• e-Residency Kiti Teslimatı: Başvuru onaylandıktan sonra e-Residency kiti 2-5 hafta içerisinde teslimat noktasına ulaşır. PIN kodlarıyla birlikte verilen e-Residency kiti belirtilen noktadan kimlik kartıyla teslim alınır ve 24 saat içinde otomatik olarak etkinleştirilir. Ardından kimlik yazılımı yüklenir ve şirket kurmak, dijital imza kullanmak gibi aşamalara geçilir. 

Ücret artışları, vergi oranı düzenlemeleri ve bazı ülkelerden gelen yeni başvurular konusundaki değişiklikler programda zaman zaman belirli değişikliklerin yapılmasına neden olmuştur. 2025 yılında da e-Vatandaşlık programı kapsamında bazı yeni düzenlemeler yapılmıştır. Örneğin e-Residency kartı başvurusu yapmak veya yenilemek için alınan ücret sabit olacak şekilde 150€ olarak belirlenmiştir. Ayrıca dağıtılan kârlar üzerinden alınan kurumlar vergisi oranı da yükseltilmiştir. Kişisel gelir vergisi oranı da 1 Ocak 2025 itibarıyla %20’den %22’ye çıkarılmıştır. Bu artış Estonya’da çalışan e-Residency şirketleri için önemlidir ve yönetim kurulu üyelerinin ücretlerinin beyan edilmesi gibi durumlarda dikkate alınmalıdır.

2025 yılında yapılan önemli düzenlemelerin arasında bazı başvuru kısıtlamaları da yer alır. e-Vatandaşlık programına ve Estonya iş ortamına yönelik potansiyel riskleri tespit ederek ortadan kaldırmak için çeşitli yöntemlerin izleneceği açıklanmıştır. Belirli ülkelerden gelen başvuruların sınırlandırılması, başvuru kısıtlaması uygulanan ülkelerin vatandaşları için istisnaların getirilmesi gibi hususlar gündeme gelmiştir. Bu nedenle programa başvurmayı düşünenlerin sadece programın kapsamına değil, değişikliklere ve güncellemelere de hâkim olması önemlidir.

e-Vatandaşlık başvurusu belgelerinin eksiksiz ve doğru hazırlanması başvurunun olumlu sonuçlanması açısından önem taşır. Belgelerin yanlış veya eksik sunulması başvurunun reddedilmesine yol açabileceği gibi işlemlerin yeniden yapılmasını da gerektirebilir. Bu durum işlem yüküne ve zaman kaybına neden olur. Başvuru şartlarını tüm detaylarıyla ele alarak süreci daha hızlı ve sorunsuz tamamlamak için profesyonel destek almakta fayda vardır. Bu sayede çeşitli teknik ve prosedürel aşamaları içeren sürecin koordinasyonu ve takibi etkili şekilde yönetilebilir. Dijital iş yönetiminin avantajlarından faydalanmak için programa hem zaman hem kaynak açısından tasarruf ederek dâhil olunabilir.

Mükellef’le Estonya’da Şirketinizi Kurun, Yönetin ve Büyütün!

Küresel ticaret ağına erişim sağlamak isteyenler için güçlü bir dijital altyapı sunan Estonya’da şirket kurma sürecini sizin için kolaylaştırıyoruz. Vize almanıza gerek kalmadan tamamlayabileceğiniz şirket kurma sürecinde Workhy Connect uzmanlığıyla size destek oluyoruz. Siz girişiminizi Avrupa’ya taşırken güvenli bir şirket adresi sağlıyor, Estonya’da iş yürütmekle ilgili tüm sorularınıza yanıt bulmanız için rehberlik hizmeti veriyoruz. Siz de hemen üye olun, sizi arayalım. Farklı süreçlerin tek platformdan çevrim içi olarak takip edilmesini sağlayan sistemimizin sunduğu fırsatlardan yararlanmaya başlayın.

Yararlanılan Kaynaklar:

• https://e-estonia.com/wp-content/uploads/e-estonia_guide.pdf
• https://www.e-resident.gov.ee
• https://www.e-resident.gov.ee/about-us
• https://www.e-resident.gov.ee/blog/posts/changes-to-e-residency-in-2025-and-beyond
• https://www.e-resident.gov.ee/the-story
• https://e-estonia.com/solutions/estonian-e-identity/e-residency
• https://www.e-resident.gov.ee/make-business-easy-at-every-stage
• https://www.e-resident.gov.ee/blog/posts/how-to-apply-for-e-residency